Bijna 4% rijdt zwart. Open Vld: “Zwartrijders zijn profiteurs die hard aangepakt moeten worden.”

Bij bijna 4 procent van alle gecontroleerde reizigers werd sinds 2023 vastgesteld dat ze zonder geldig vervoersbewijs op een voertuig van De Lijn zaten. In totaal gaat het om 188.448 betrapte zwartrijders. 50.000 daarvan kwamen uit de regio Antwerpen. Dat blijkt uit een vraag Open Vld-parlementslid Jasper Pillen. Hij wil dat het zwartrijden keihard aangepakt wordt. “Zwartrijders zijn profiteurs die zich laten dragen door de belastingbetalende Vlaming. Wij vragen meer en gerichte controles.”

Wie een ticket of abonnement koopt, doet wat een goede burger hoort te doen: correct betalen voor hun vervoer. Voor veel van die Vlamingen voelt het dan ook wraakroepend wanneer ze de indruk krijgen dat er mensen op de bus of tram stappen die niet betalen. Terecht, want via hun belastingen betalen ze ongewild mee voor het gedrag van wie bewust niet betaalt. Dat fundamentele onrechtvaardigheidsgevoel ondergraaft ook het welbevinden van bonafide passagiers.

Uit nieuwe cijfers, opgevraagd door Vlaams Parlementslid Jasper Pillen (Open Vld) blijkt dat tussen januari 2023 en mei 2025 in totaal 4.753.749 reizigers gecontroleerd werden. In 188.448 gevallen werd een proces-verbaal opgesteld wegens zwartrijden, goed voor een inbreukpercentage van 3,98%. Wie betaalt, betaalt dus dubbel: voor zijn ticket én voor de profiteurs.

In absolute cijfers vallen vooral de vervoersregio’s met grote steden op. Zo werden in Antwerpen 905.839 controles uitgevoerd met 51.441 pv’s als gevolg. Ook Gent (323.523 controles, 20.074 pv’s) scoort hoog. Pillen ziet hierin het bewijs dat intensief controleren werkt en absoluut nodig blijft, zeker in en rond de centrumsteden.

Tegelijk zijn er regio’s met weinig controles maar een alarmerend hoog percentage vaststellingen. In het Waasland werd bij 7,61% van de controles een zwartrijder betrapt. Ook in de Vlaamse Ardennen (5,78%) en Aalst (4,97%) is het aandeel inbreuken opvallend hoog. Dat wijst volgens Pillen en Open Vld op het belang van gerichte controles, ook buiten de klassieke hotspots.

Er zijn ook regio’s zoals Brugge en de Westhoek, waar het inbreukpercentage bijzonder laag ligt (respectievelijk 1,28% en 1,37%). Dat kan erop wijzen dat inwoners daar correcter betalen, maar ook dat De Lijn daar misschien te weinig inzet op het onderscheppen van zwartrijders want ook het aantal gecontroleerde reizigers ligt er erg laag.

Limburg (691.191 controles, 6.774 pv’s) is een positieve uitschieter. Ondanks veel honderduizenden controles, wordt er nog geen percent (0,98%) van de reizigers betrapt op zwartrijden.

Daarnaast vallen meer dan 1,5 miljoen controles en 70.704 pv’s buiten een specifieke vervoerregio. Dat is problematisch voor de transparantie én de beleidsaanpak. Open Vld vraagt dat De Lijn werk maakt van een duidelijke toewijzing van controles aan concrete regio’s.

Vlaams Parlementslid Jasper Pillen: “Zwartrijders zijn geen kleine overtreders, het zijn asocialen die eerlijke hardwerkende Vlamingen met een abonnement of ticket uitlachen. Ze misbruiken onze dienstverlening en zadelen eerlijke mensen op met extra kosten. Deze Vlaamse regering pakt al genoeg af van werkende mensen, als je profiteurs ook nog eens laat begaan, laat je de eerlijke mensen dubbel betalen.”