Opinie Handelsbeleid

Internationale handel is de kransslagader voor de open economie die België is. Tachtig procent van ons Belgische BBP bestaat uit export. Export was vorig jaar in Vlaanderen goed voor 380 miljard euro. En toch wordt deze cruciale levenslijn voor onze welvaart vanuit protectionistisch en nationalistisch oogpunt in twijfel getrokken. Zeker in deze economisch woelige tijden is dit onverantwoord. Wie denkt dat een sociale welvaartstaat kan gebouwd worden op een economisch eiland, dwaalt. Zo eenvoudig is het. In het belang van de Belgische concurrentiepositie en werkgelegenheid maar even goed in het belang van ons uniek sociaal model moeten we een daadkrachtig en duurzaam handelsbeleid blijven verdedigen.

Brexit, America First, de opkomst van China, Covid, inflatie, volatiele energieprijzen… De wereldorde veranderde grondig. Protectionisme duikt terug op. Oók in België werd in het verleden meermaals de verkeerde strijd gevoerd. Herinner u het debacle rond het CETA-handelsakkoord met Canada, waarbij de besprekingen vanuit een starre dogmatische reflex getorpedeerd werden door de Waalse overheid. De beelden van een geëmotioneerde toenmalige Canadese minister van Handel Chrystia Freeland die de mislukking van de onderhandelingen betreurde, achtervolgen ons tot op vandaag op het Europese en internationale toneel. De Waalse démarche heeft onze reputatie als handelsnatie geschaad: ook in handelsrelaties komt vertrouwen te voet, maar vertrekt het te paard. 

De wereld staat niet stil. Terwijl landen als België een economische pitstop maken, racen andere handelsmotoren intussen verder. Officieel hebben 15 Europese lidstaten CETA reeds geratificeerd, maar de huidige geopolitieke situatie zet lidstaten als Duitsland en Nederland aan om het CETA-ratificeringsproces te versnellen. Het is in die slipstream van heropflakkerende multilaterale mijlpalen dat ook België zich opnieuw internationaal op gang dient te trekken. De Europese Unie acceleert via het EU-handelsakkoord met Nieuw-Zeeland van juni 2022, de hoopvolle signalen uit de twaalfde ministeriële conferentie van de Wereldhandelsorganisatie bieden kansen en ook de heropstart van de onderhandelingen met India en de prioriteiten van het Tsjechische en Zweedse voorzitterschap van de Raad van de EU en de herziening van het ‘handel en duurzame ontwikkelingshoofdstuk’ (TSD) zijn hoopvolle signalen.

Berekeningen wijzen uit dat vanaf 2024 ruim 85% van de wereldwijde groei buiten Europa zal worden gerealiseerd. Ons land, in het hart van Europa, kan het zich niet veroorloven om comfortabel achterover te leunen in de sofa van de Europese economie. Integendeel,we moeten mondiaal onze plaats blijven afdwingen en met de blik vooruit een ambitieuze liberale handelskoers varen. Het momentum zal er in 2024 ook zijn, aangezien Belgie dan voorzitter zal zijn van de Raad van de EU.

Voor België betekent een versterkte vrijhandel dat we ervoor moeten zorgen dat onze KMO’s gewapend zijn om vanuit een goede concurrentiepositie ook internationaal te kunnen wedijveren. Buitenlandse afzetmarkten en internationale partnerschappen zorgen voor binnenlandse jobs en welvaart. Export en vrijhandel zijn verantwoordelijk voor één vijfde van de Belgische jobs. Kijken we naar Vlaanderen, dan gaat het om maar liefst 30% van onze werkgelegenheid! Federaal is het regeerakkoord van premier De Croo heel duidelijk: België moet zich als een betrouwbare partner tonen in de ratificatie van handelsakkoorden. Dat betekent dat België eindelijk werk moet maken van de ratificatie van een aantal reeds goedgekeurde EU-handelsakkoorden (zoals CETA) en zich resoluut achter de goedkeuring van nieuwe handelsakkoorden moet scharen. Omdat dit belangrijk is voor het behouden van onze welvaart. 

Intussen moet de EU bijkomende inspanningen leveren voor, tijdens en na handelsonderhandelingen om de lidstaten te consulteren en te informeren. Zo voorkomt ze het take-it-or-leave-it-gevoel waarover de lidstaten en parlementen hun ongenoegen uiten. Op het niveau van de lidstaten zélf dienen federale en regionale parlementen zelf ook na te gaan hoe ze de opvolging van handelsakkoorden kunnen versterken. Dat moet ertoe leiden dat de Unie op het einde van onderhandelingen betere garanties kan bieden aan haar onderhandelingspartners over de werkelijke invoering van hetgeen overeengekomen is. Essentieel voor het internationale vertrouwen in de EU. 

Tot slot moeten bijkomende nationale en sectorale impact assessments voor en na het sluiten van handelsakkoorden het debat objectiveren. Het oprichten van een interfederaal monitoringsmechanisme dat de handelsstromen in kaart brengt, zou de impact van handelsakkoorden in volgende fase kunnen gaan monitoren en de betrokken regeringen en parlementen beter informeren.

De wereld is continu in verandering en dat vergt een grote mate van soepelheid en pragmatiek. De oorlog in Oekraïne leert ons dat diversificatie op vlak van export- en importbronnen nog belangrijker is geworden en dat we bevoorradingsketens robuuster en toeleveringslijnen flexibel en gediversifieerd moeten maken. Handelsakkoorden zijn in dat opzicht essentiële instrumenten. Met het oog op de digitale en ecologische transitie van onze economie zal het belang ervan alleen maar toenemenWanneer we met de EU internationaal samenwerken op vlak van handel kunnen we de lat hoger leggen op vlak van klimaatdoelstellingen, sociale rechtvaardigheid, ontwikkeling en vooruitgang.

De gecreëerde welvaart zal Europeanen perspectief bieden. Maar het is nu eerst aan beleidsmakers om onze ondernemingen perspectief te bieden door, met het Belgische voorzitterschap van de Raad van de EU in het verschiet , een objectief debat te voeren inzake internationale handel. Onze Kamerfractie heeft teksten klaarliggen om hier werk van te maken. Laat dogma’s links liggen, bouw strategisch verder aan onze open economie en garandeer onze internationaal gelauwerde welvaartsstaat.

Volksvertegenwoordigers Marianne Verhaert & Jasper Pillen