Psychosociale omkadering voor militairen moet beter

Kamerleden Jasper Pillen en Tania De Jonge (Open Vld) dienen een resolutie in die betere én meer uitgewerkte psychosociale omkadering voor militairen, voor, tijdens én na hun operaties vraagt. “Werken bij Defensie is niet zomaar een job, het is een missie. Militairen worden soms geconfronteerd met specifieke soorten stress, zoals de operationele stress en de stress als gevolg van een traumatische gebeurtenis, die een specifieke aanpak vereisen. We zien hierin een belangrijke rol weggelegd voor een adaptatiesas. Dat is een ‘tussenstop’ tussen het operatietheater en het thuisfront. Hier is dan ruimte voor ontspanning en begeleiding”, legt Pillen uit.

Onze militairen zijn actief betrokken bij verschillende missies. Dat in binnen- en buitenland. Ze zijn onder andere ontplooid in Mali, Niger en de Baltische Staten. De 20 jaar lange operatie in Afghanistan is net afgelopen. “Deze opdrachten kenmerken zich door een bijzonder karakter, wat een sterke impact kan hebben op het psychosociale welzijn van het militair- en burgerpersoneel. Daarom is een goede omkadering nodig om het hoofd te bieden aan problemen zoals het post-traumatisch stressyndroom of burn-out”, zegt Pillen. 

Doorgaans komen bepaalde problemen na ettelijke weken of maanden na de terugkeer uit operatie aan de oppervlakte, waaronder depressie, burn-out, alcoholisme enzovoort. “Mentaal welzijn en het post-traumatisch stressyndroom of post-traumatic stress disorder (PTSD) krijgt de laatste jaren, terecht, steeds meer aandacht”, aldus De Jonge.

Tijdens hoorzittingen die in de schoot van de commissie voor de Landsverdediging werden gehouden op 12 december 2018, getuigden verschillende actoren over deze kwestie. “Momenteel is er bij Defensie al heel wat aandacht voor het (mentaal) welzijn van het personeel, maar ik ben ervan overtuigd dat het nodig is voor het algemeen én persoonlijk welzijn dat we hier blijvend en versterkt op inzetten”, aldus Pillen, Defensiespecialist bij Open Vld.

De liberale Kamerleden zien een grote meerwaarde in de zogenaamde adaptatiesas. In 2009-2011 was er een testcase opgezet om Belgische militairen die uit missie terugkeerden door een “adaptatiesas” te laten gaan op een neutrale locatie tussen de operatie en thuis. Het project ‘Adaptatie SAS’ werd evenwel vlug weer afgevoerd. “Helaas, want in onze buurlanden is de gewoonte goed ingeburgerd. Zo is in het Verenigd Koninkrijk een tussenstop op een militaire basis in Cyprus ingevoerd. In Nederland, net zoals in Frankrijk het geval is, wordt geopteerd voor begeleiding in een hotelaccommodatie op bijvoorbeeld Cyprus, Kreta of in Portugal. Bij velen leefde toentertijd de verkeerdelijke perceptie dat dit om een soort vakantie zou gaan”, duidt Pillen. 

Deel van de missie

De adaptatiesas behelst een aantal dagen tussen het terrein van de missie en de terugkeer naar huis, waarin door het aanbieden van psychosociale ondersteuningsactiviteiten in een gecontroleerde omgeving aan de militairen de overgang naar het “gewone leven” gefaciliteerd wordt. Het maakt als dusdanig volledig deel uit van de missie zelf. “Een adaptatiesas kan niet verhelpen aan traumatische gebeurtenissen en menselijke verliezen die tijdens operaties (mogelijks) zijn voorgevallen, maar kan voor Defensiepersoneel wel het pad effenen naar gestructureerde post-operationele hulpverlening. Met deze resolutie willen wij hier volop op inzetten. Omkadering van onze militairen is erg belangrijk: zo houden we ons kwalitatief defensiepersoneel aan boord”, besluit Pillen.